SEÇİM PROPAGANDALARI

SEÇİM PROPAGANDALARI

Necati Özkan’ın “Seçim Kazandıran Kampanyalar” kitabını her seçim önü tekrar tekrar göz gezdiririm. Bana bir nevi Türkiye’nin siyasal hafızası gibi gelir o kitap... 1946’da yapılan ilk çok partili seçimden itibaren gitgide renklenen siyasi afişleriyle, sloganlarıyla tam anlamıyla bir Türkiye kronolojisi ortaya koymaktadır kitap. O zamanlar seçim propagandası yapılacak tek mecra radyoydu. Siyasiler radyoda sesini duyurabilmek için sadece haber bültenlerinin içindeki siyasi açıklamaların yer aldığı bölüme konuk olabiliyorlardı. Televizyon zaten henüz yayına girmemişti. Sinemalar ise büyükşehirlerde bile sınırlı sayıdaydı...

İsterseniz Necati Özkan’ın kitabında yer verdiği sloganlardan şöyle bir tura çıkalım... Bakalım nereden nereye gelmişiz;

1950’ler...

Demokrat Parti Adnan Menderes liderliğinde “Yeter söz milletin” sloganıyla çıkıyor. Her köye yol vaad ederek seçim çalışmalarını sürdürüyor. Daha sonra yıllar süren Menderes iktidarı ’60 müdahalesi ve ’61 anayasası’nın özgürlükçü yapısı yeni ve yaratıcı fikirlerin ortaya çıkmasına yol açıyordu. O yıllardan bazı sloganlar ise şöyle; “İşçi vatandaş sendika hürriyetini, ücretli senelik iznini, grev hakkını, işsizlik sigortasını sana CHP sağlayacak” “Ne yazık ki traktörü öküzle çekiyoruz! CHP” “Doğuyu dertlerinden CHP kurtaracak” ...

Ve 18 Ekim 1966’da yapılan CHP Kongresinde kendini göstermiş olan “Ortanın Solu” söylemi Karaoğlan’ı ‘70’li yıllarda iktidara taşımış ve uzun yıllar sol siyasete damgasını vurmuştu. “Toprak işleyenin su kullananın” diyerek yola çıkan Bülent Ecevit halkçı sloganlarıyla Türkiye siyasetinde önemli ve değerli bir yere sahip olmuştur.

’80 Darbesi ardından Turgut Özal’lı yıllar başlar. Anavatan Partisi’nin sloganları; “Sokaktan korkmamak güzel şey” “Kimse işsiz kalmayacak” “Taş yerinde ağırdır””Orta direğin hali ortada” olarak sıralanabilir. İşbitiricilik ve orta direk kavramları siyaset literatürüne Özal döneminde girmiştir. Ve meşhur “İcraatın İçinden” programıyla liderler televizyonda yerini almaya o yıllarda başlamıştı. Propaganda tarihine geçen en önemli sloganlardan biri ise Erdal İnönü liderliğindeki SHP’den geldi.

1987 Genel Seçimlerinde “Beş yıl daha bir limon gibi sıkılmaya hazır mısınız?” diyen sloganın görselinde ise sıkılmış bir limon yer alıyordu. “Yangını söndüreceğiz” “İşinizi büyüteceğiz” “Nefes aldıracağız” ve “Oyunuzu bölmeyin! Boşa oy vermeyin!” diyen çarpıcı sloganlar genel seçimde az da olsa etkisini gösterdi. Esas sonuç ise ’89 yerel seçimlerinde ortaya çıktı. Sosyal Demokrat Halkçı Parti oyların %28,6’sını alarak iktidara oturmuştu.

Evet siyasetteki propaganda tarihine şöyle bir göz attık bu hafta... Haftaya ‘90’lardan bugüne seçim propagandalarına devam edeceğiz. Sağlıcakla kalın...